Razm.info-ն առանձնացրել է 2016 թվականին Վրաստանի պաշտպանության նախարարի և ԶՈւ ԳՇ նոր պետի նշանակումը, զորակոչի վերացումը և վերականգնումը, վրացական զրահամեքենաների վաճառքը Սաուդյան Արաբիային: Տարեվերջին Վրաստանի ՊՆ նոր ղեկավարը սկսեց արմատական փոփոխություններ իրականացնել նախարարությունում և զինված ուժերում: Անցկացվեցին ՆԱՏՕ-ի հետ համատեղ մի շարք զորավարժություններ:
Նոր նախարարի նշանակում. փոփոխություններ ՊՆ և ԶՈւ ԳՇ կառուցվածքում
Օգոստոսի 1-ին Վրաստանի վարչապետ Գեորգի Կվիրիկաշվիլին 2015-ից պաշտոնավարող Թինաթին Խիդաշելիի փոխարեն պաշտպանության նախարարի պաշտոնում նշանակեց Լևան Իզորիային: Խիդաշելին նախարարի պաշտոնը լքել էր՝ հայտարարելով 2016 թ. հոկտեմբերին խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցելու մասին: Իզորիան մինչև նոր պաշտոնը զբաղեցնելը եղել է Վրաստանի ներքին գործերի (ՆԳ) նախարարության ակադեմիայի ռեկտոր, ՆԳ նախարարի տեղակալ, իսկ 2015 թվականից՝ Վրաստանի պետանվտանգության ծառայության պետի տեղակալ:
Անցնելով պաշտոնի՝ Իզորիան առաջին հերթին նշանակեց նոր տեղակալներ՝ բոլորին ՊՆ բերելով ՆԳՆ տարբեր կառույցներից:
Պաշտպանության նախարարի պաշտոնում ՆԳՆ նախկին աշխատակիցի նշանակումը հասարակության կողմից քննադատաբար ընդունվեց: Դրա դեմ հատկապես հանդես եկավ Վրաստանի նախկին նախագահ Միխեյիլ Սաակաշվիլու գլխավորած «Միացյալ ազգային շարժում» ընդդիմադիր կուսակցությունը: Իզորիայի նշանակումը քննադատեց նաև նախկին ՊՆ Թինաթին Խիդաշելին՝ նրան մեղադրելով «ռուսամետ հայացքների և ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցելու ցանկության բացակայության» համար:
Իզորիան իր հերթին այս քննադատությանը պատասխանեց Վրաստանի ԶՈւ և ՊՆ կառուցվածքում փոփոխությունների իրականացման ծրագրով, որով մասնավորապես նախատեսվում են փոփոխություններ բոլոր զորատեսակներում: Այդ թվում նախատեսվում է փոփոխել զինվորական կոչումների կարգը, կրճատել գնդապետների հաստիքները:
Ցամաքային զորքերի 5 բրիգադներից կրճատվելու է մեկը, մյուսներում ներքին կրճատումներ են իրականացվելու: Կրճատումներ են սպասվում նաև նախարարության կառուցվածքում. 53 դեպարտամենտներից մնալու է 35-ը:
Նոյեմբերին լրացավ Վրաստանի ԶՈւ ԳՇ պետ, գեներալ-մայոր Վախթանգ Կապանաձեի պաշտոնավարման ժամկետը: Նոյեմբերի 23-ին ԶՈւ ԳՇ նոր պետ նշանակվեց բրիգադային գեներալ Վլադիմիր Չաչիբաիան:
Խոշորագույն միջազգային զորավարժություններ
2016 թ. Վրաստանում անցկացվել է միջազգային 3 խոշոր զորավարժություն, որոնց մասնակցել են ԱՄՆ-ն և ՆԱՏՕ-ի մի շարք այլ անդամներ:
Մայիսի 11-24-ին «Վազիանի» զորավարժարանում անցկացված «Noble Partner – 2016» զորավարժությանը մասնակցել է 1300 զինծառայող: Առավել մեծ թվով զինծառայողներ ներգրավել են՝ ԱՄՆ բանակի եվրոպական հրամանատարությունը (650), Վրաստանը (500) և Մեծ Բրիտանիան (150): Ներգրավվել են Վրաստանի ԶՈւ զրահատեխնիկա, ամերիկյան М1А2 «Աբրամս» տանկեր և «Բրեդլի» ՀՄՄ-ներ, որոնք հատուկ զորավարժության համար Եվրոպայից Վրաստան էին տեղափոխվել Սև ծովով: Զորավարժությունն առաջին անգամ իրականացվել է 2015 թ.:
Սեպտեմբերի 1–9-ին «Օրփոլո» զորավարժարանում անցկացված «Agile Spirit – 2016» զորավարժությանը նույնպես ներգրավվել է ԱՄՆ ծովային հետևակի զրահատեխնիկա: Մասնակցել է նաև ԱՄՆ բանակի եվրոպական հրամանատարության ականանետային դասակ, Ուկրաինայի, Ռումինիայի, Բուլղարիայի ԶՈւ ստորաբաժանումներ, Լատվիայի շտաբային սպաներ: Զուգահեռաբար հրամանատարաշտաբային վարժանքներ են անցկացվել «Վազիանի» զորավարժարանում:
Նոյեմբերի 10-20-ին Վրաստանում անցկացվել է «ՆԱՏՕ – Վրաստան 2016» (NATO – GEO EX16) հրամանատարա-շտաբային զորավարժությունը: Մասնակցել են Ուկրաինայի, Լատվիայի, Լիտվայի, ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրների՝ այդ թվում Թուրքիայի և ԱՄՆ 350 զինծառայողներներ:
Վրաստանում միջազգային զորավարժությունների անցկացումը բացասաբար է ընդունվել Ռուսաստանի կողմից: Նոյեմբերի 15-ին ՌԴ ԱԳՆ-ն հայտարարել է, որ այդ ամենը սպառնալիք է տարածաշրջանի համար և դժվարացնում է վրաց-ռուսական հարաբերությունների «առողջացմանը»:
Վրաստանն իր հերթին պատասխանել է, որ հարևանները ՆԱՏՕ-ի հետ զորավարժություններում սպառնալիք տեսնելու հիմքեր չունեն:
Վրաստանի ռազմարդյունաբերական համալիր
Հունվարին հայտնի դարձավ, որ Վրաստանի ՊՆ «Դելտա» պետական ռազմական գիտատեխնիկական կենտրոնը հաղթել է Սաուդյան Արաբիայի հայտարարած մրցույթում և այդ երկրին է մատակարարելու 100 միավոր Didgori MedEvac սանիտարական-տարհանման զրահամեքենաներ՝ շուրջ 40 մլն ԱՄՆ դոլարով: Հունվարի 30-ին զրահամեքենաների առաջին խմբաքանակն արդեն ուղարկվեց Սաուդյան Արաբիա:
Արդեն օգոստոսի 25-ին արաբական լրատվամիջոցները տարածեցին Եմենի ապստամբների կողմից Սաուդյան Արաբիայի ԶՈւ Didgori զրահամեքենայի ոչնչացման կադրեր:
Մայիսի 26-ին՝ Վրաստանի անկախության օրը, «Դելտան» ներկայացրեց GMM-120 ինքնագնաց ականանետային համալիրը, որի վրա տեղադրված է «Դելտայի» արտադրած 120 մմ-ոց ականանետային մոդուլ: Ըստ ընկերության՝ համալիրը «նախատեսված է Մերձավոր Արևելք արտահանելու համար»:
Վրաստանում զորակոչի չեղարկում և վերականգնում
Հունիսի 27-ին Վրաստանի պաշտպանության նախարարի պաշտոնից հեռացող Թինաթին Խիդաշելիի հրամանով հանվեց Վրաստանի ԶՈւ պարտադիր զինվորական ծառայությունը: Հրամանը չէր վերաբերում ՆԳՆ և այլ ուժային կառույցների զորակոչերին: Խիդաշելին հրամանը ստորագրել էր հենց լրագրողների աչքի առաջ՝ անմիջապես դրա մասին հայտարարելուց հետո: Սա մեծ արձագանք գտավ հասարակության շրջանում: Ընդ որում նշվում էր, որ Խիդաշելին որոշումը կայացնելիս չի խորհրդակցել ո՛չ նախագահի, ո՛չ Ազգային անվտանգության խորհրդի, ո՛չ էլ կառավարության հետ:
Վրաստանի հասարակական գործիչների մի մասը նույնիսկ նշում էր, որ սա ընդամենը պոպուլիստական քայլ էր՝ ուղղված 2016 թ. խորհրդարանական ընտրությունների նախաշեմին Խիդաշելիի հեղինակության բարձրացմանը: Սակայն ընտրությունների արդյունքում Խիդաշելին և նրա կուսակցությունը չանցան խորհրդարան:
Նոյեմբերի 7-ին նոր նախարար Լևան Իզորիան հայտարարեց Վրաստանի ԶՈւ պարտադիր զինծառայության զորակոչը վերականգնելու մասին:
ՆԱՏՕ-ի Վարշավայի գագաթնաժողովը
Հուլիսի 8-9-ին Վարշավայում անցկացված ՆԱՏՕ-ի գագաթաժողովին մասնակցել են նաև Հայաստանի, Վրաստանի և Ադրբեջանի պատվիրակությունները: Վրացական կողմը ներկայացրել էին նախագահ Մարգվելաշվիլին և ՊՆ Թինա Խիդաշելին: Գագաթաժողովում քննարկվող թեմաներից մեկը սևծովյան անվտանգության համակարգի հարցն էր, որի անդամ ցանկանում էր դառնալ Վրաստանը: Սակայն Վարշավայում այդ համակարգին Վրաստանի մասնակցության մասով որևէ հստակ որոշում չի կայացվում: Որևէ որոշում չի կայացվում նաև Վրաստանի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու հարցի հետ կապված:
Հուլիսի 6-ին ԱՄՆ պետքարտուղար Ջոն Քերիի՝ Վրաստան կատարած երկօրյա այցի ընթացքում ստորագրվում է ԱՄՆ-ի և Վրաստանի միջև պաշտպանական համագործակցության հուշագիրը: Հուշագրում ասվում էր, որ ԱՄՆ-ն մտադիր է խորացնել համագործակցությունը Վրաստանի հետ՝ օժանդակելով սպառազինության մատակարարումներին: Այդ շրջանակներում սեպտեմբերին ԱՄՆ-ն Վրաստանին տրամադրել է Island տիպի 2 միավոր պարեկանավ:
Հոդվածի հեղինակ՝ Վլադ Վարդանյան