Նոյեմբերի 18-ին Թուրքիայի խորհրդարանի քննարկմանն է ներկայացվել 2017 թ. բյուջեի նախագիծը, որով ռազմական ոլորտին հատկացվում է շուրջ 40 մլրդ թուրքական լիրա (ներկայիս փոխարժեքով շուրջ 12 մլրդ ԱՄՆ դոլար):
Սա շուրջ 3,7 մլրդ լիրայով ավելի է 2016-ի բյուջեով նախատեսված ռազմական ծախսերից, սակայն լիրայի արժեզրկման արդյունքում բյուջեի ծավալը դոլարային փոխարժեքով պակաս է շուրջ 900 միլիոնով:
Անկարա մտած տանկերը հուլիսի 15-ի ռազմական հեղաշրջման փորձի ժամանակ
Նշենք, որ 2017թ. համար նախատեսվում է ընդհանուր առմամբ շուրջ 645 մլրդ թուրքական լիրայի բյուջե:
Եթե հաշվի առնենք նաև ոստիկանությանը հատկացված գումարները, Թուրքիայի ողջ պաշտպանական բյուջեն կազմում է շուրջ 64,3 մլրդ լիրա (~19,09 մլրդ ԱՄՆ դոլար), և 2016-ի համեմատ ավելացել է շուրջ 6,1 մլրդ լիրայով:
Պաշտպանության նախարարության, այդ թվում նաև ԶՈւ գլխավոր շտաբի, ցամաքային, ռազմածովային և ռազմաօդային ուժերի հատկացումները կազմում են շուրջ 28 մլրդ 702 մլն թուրքական լիրա (~8 մլրդ 524 մլն դոլար): Այդ թվում՝ ապրանքների և ծառայությունների գնումների համար նախատեսվում է առանձնացնել է 10 մլրդ 724 մլն լիրա, իսկ անձնակազմի ծախսերի համար՝ շուրջ 14,8 մլրդ լիրա: 2016-ի համեմատ զինված ուժերի հատկացումներն ավելացել են շուրջ 2 մլրդ լիրայով, որը հիմնականում հատկացվում է անձնակազմի ծախսերին:
| 2016թ. (լիրա) | 2017թ. (լիրա) | |
| ՊՆ, ԶՈւ ԳՇ | 26 451 504 000 | 28 702 119 000 |
| Ժանդարմերիա | 8 276 881 000 | 9 374 739 000 |
| Առափն. անվտ. | 576 812 000 | 649 761 000 |
| ՊԱԳՎ | 57 377 000 | — — — |
| ԱՀԿ | 1 636 803 000 | 1 995 692 000 |
| Ընդհանուր ռազմ. | 36 999 377 000 | 40 722 311 000 |
| Ոստիկանություն | 21 140 638 000 | 23 537 811 000 |
| ԱԱԽ քարտուղարություն | 25 702 000 | 28 071 000 |
| Ընդհանուր | 58 165 717 000 | 64 288 193 000 |
Նշենք, որ հուլիսի 15-ի ռազմական հեղաշրջման փորձից հետո հեռացված բազմաթիվ զինվորականների փոխարեն Թուրքիայի ՊՆ-ն սկսել է քաղաքացիականներից նոր ենթասպաների և սպաների ընդունման գործընթաց: Բացի այդ, վերակազմավորվում է առհասարակ զինված ուժերի կրթական, առողջապահական, ծառայության կազմակերպման ողջ համակարգը:
Ժանդարմերիային, որը երկրի արևելյան և հարավարևելյան նահանգներում ներգրավված է քրդերի դեմ ռազմական գործողություններին, հատկացվել է շուրջ 9 մլրդ 375 մլն լիրա (~2 մլրդ 784 մլն դոլար), որից շուրջ 6 միլիարդը կրկին նախատեսված է անձնակազմի ծախսերի համար: Իսկ առափնյա անվտանգության հրամանատարության համար հատկացումները նախատեսվում են շուրջ 649 մլն լիրայի չափով (~201 մլն դոլար):
Այս երկու կառույցները հեղաշրջման փորձից հետո ամբողջովին անցել են ՆԳՆ ենթակայությանը: Բացի այդ, ժանդարմերիան նույնպես սկսել է 10 հազար հատուկջոկատայինների ընդունման գործընթաց: Ընթացիկ բյուջեի համեմատ ժանդարմերիայի ծախսերը նախատեսվում է ավելացնել շուրջ 1 միլիարդ լիրայով, ևս շուրջ 100 միլիոնով աճում են առափնյա անվտանգության ծախսերը: Դոլարային փոխարժեքով հատկացումները գրեթե հավասար են ընթացիկ տարվա ծախսերին:
Ազգային հետախուզական կազմակերպությանը հատկացվել է շուրջ 2 մլրդ թուրքական լիրա (~592 մլն դոլար): Այն 2016-ին հաստատված հատկացումներից ավել է շուրջ 380 մլն, իսկ 2015-ից՝ շուրջ 900 մլն լիրայով: Նաև միակ ծառայությունն է, որի բյուջեն, չնայած լիրայի կտրուկ արժեզրկմանը, ավելացել է նաև դոլարային փոխարժեքով:
Նշենք, որ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի իշխանության տարիներին իրականացվում է հետախուզական կազմակերպության դիրքերի ամրապնդման գործընթաց: Նշվածի շրջանակներում զգալիորեն ավելացվում են այդ կառույցի իրավասությունները և համապատասխան միջոցներ են հատկացվում: Սրա հիմնական նպատակը բանակին հակակշիռ ստեղծելն է, ինչը զգալի չափով իրականացվել է արդեն:
Թուրքական պետական ռազմարդյունաբերական ընկերությունների հիմնական մասի խոշոր բաժնետեր հանդիսացող պաշտպանական անվտանգության գլխավոր վարչությանը (ՊԱԳՎ) հատկացումների բյուջեի այս նախագծում չեն արտացոլվում: Սակայն դրանք սովորաբար կազմում են շուրջ 50-60 մլն լիրա (շուրջ 20-25 մլն դոլար), և ընդհանուր ռազմական բյուջեի վրա զգալի ազդեցություն չունեն: Սակայն, պետք է նշել, որ ամեն տարի թուրքական ռազմարդյունաբերության աջակցման համար հիմնադրամ է ձևավորվում, որտեղ հավաքվում է մինչև 1 մլրդ ամերիկյան դոլար։
ՆԳՆ-ի ենթակայության տակ գործող անվտանգության գլխավոր տնօրինության (ոստիկանություն) ծախսերը նախատեսվում են 23 մլրդ 537 մլն լիրա (~7 մլրդ դոլար): 2015-ին այն կազմում էր շուրջ 21 մլրդ 140 մլն լիրա, իսկ 2015-ին՝ շուրջ 17,5 մլրդ լիրա: Այստեղ ևս բանակին հակակշիռ ստեղծելու էրդողանյան քաղաքականությունն է գործում:
Մասնավորապես ռազմական հեղաշրջման փորձը ցույց տվեց, որ չնայած ոստիկանության շարքերից ևս մասնակիցներ կային, սակայն բանակին ռազմական առումով հակակշռելու հիմնական ուժը հենց ոստիկանությունը, և մասնավորապես՝ ոստիկանության հատուկջոկատայինները դարձան: Վերջիններիս թիվը նույնպես նախատեսվում է ավելացնել առայժմ 10 հազարով:
Թուրքիայի զինված ուժերում, ժանդարմերիայում և ոստիկանությունում հեղաշրջման փորձից հետո կատարվող փոփոխությունների մասին առավել մանրամասն՝ այստեղ:
Ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղարությանը (ԱԱԽ) նախատեսվում է հատկացնել շուրջ 28 մլն 71 հազար լիրա (~8.3 մլն դոլար): Ընթացիկ տարվա համեմատ փոփոխությունը գրեթե աննշան է:
Նշենք, որ ներկայումս թուրքական ժանդարմերիան, ոստիկանությունը և ԶՈւ ԳՇ ստորաբաժանումները ակտիվորեն ներգրավված են Թուրքիայի արևելյան և հարավարևելյան շրջաններում քրդերի դեմ ռազմական գործողություններին: Իսկ մինչև 2017թ. վերջը Թուրքիան նախատեսում է կրկնապատկել ժանդարմերիայի և ոստիկանության հատուկ նշանակության ուժերի թվաքանակը` հասցնելով 40 հազարի: