2017 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ Հայաստանի իրավապահ մարմինների հետախուզության մեջ է 12698 մարդ: Նրանցից 10741 հոգին հետախուզվում է ժամկետային զինվորական կամ այլընտրանքային ծառայությունից, վարժական հավաքներից կամ զորահավաքներից խուսափելու հատկանիշներով (ՀՀ ՔՕ 327-րդ հոդվածով):
Այս մասին նշված է ՀՀ դատախազության 2016 թվականի գործունեության մասին հաղորդման մեջ:
ՀՀ Քրեական օրենսգրքի 327-րդ հոդվածով՝ ժամկետային զինվորական ծառայությունից, վարժական հավաքներից կամ զորահավաքներից խուսափելը օրինական հիմքերի բացակայության դեպքում պատժվում է.
- տուգանքով՝ նվազագույն աշխատավարձի երեքհարյուրապատիկից հինգհարյուրապատիկի չափով,
- կամ կալանքով՝ առավելագույնը երկու ամիս ժամկետով,
- կամ ազատազրկմամբ՝ առավելագույնը երկու տարի ժամկետով:
Եթե արարքը կատարվել է ռազմական դրության, պատերազմի ժամանակ կամ մարտի պարագաներում`պատժվում է ազատազրկմամբ` չորսից ութ տարի ժամկետով:
Ավելի վաղ ՀՀ կառավարությունը հերթական անգամ հավանություն էր տվել օրենքի նախագծի, որով պարտադիր զինծառայությունից խուսափած, 27 տարին լրացած երիտասարդները տույժի դիմաց կազատվեն քրեական հետապնդումից: Այսպիսով, ոլորտը կարգավորող օրենքի գործողության ժամկետը կերկարացվի մինչև 2017 թվականի մայիսի 1-ը: Նախագիծը դեռևս պետք է հաստատի ՀՀ Ազգային ժողովը:
ՀՀ պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանը այդ առիթով հայտարարել էր.
«Առիթ ունեցել ենք խոսել այս օրենքի վերաբերյալ: Այն լավագույն լուծումը չէ, քանի որ ժամկետը պարբերաբար երկարաձգելը ոչ թե խթանում է վերադարձը, այլ խթանում է մինչև 27 տարեկան արական սեռի որոշ քաղաքացիների արտահոսքին: Նրանք հուսով են, որ մինչև 27 տարեկանը արտերկրում գտնվելով, այդ գումարը վճարելու են՝ օրինականացնելով չծառայելը: Այս անգամ ընդհատել պետք չէ, բայց պետք է որոշենք, որ սա, որպես քաղաքականություն, շարունակել չի կարելի և պետք է դադարեցնել հաջորդ տարվանից…»:
Նախկինում ևս իրավակարգավորման այս մեխանիզմը կիրառվել է ու դրա ժամկետը երկարացվել է տարիներ շարունակ: Այն ժամանակ դա հիմնավորվում էր նրանով, որ քրեական հետապնդումից ազատվելով քաղաքացիները վերադառնում էին Հայաստան:
Դրանից բացի, նշվում էր, որ մասնավորապես 2013 թվականին օրենքի կիրառման արդյունքում նախկինում ծառայությունից խուսափած քաղաքացիների վճարած տույժերից հատուկ հաշվում մուտքագրվել է 801 մլն 230 հազար ՀՀ դրամ: Օրենքի 5-րդ հոդվածի պահանջների համաձայն՝ դրա կիրառման արդյունքում ստացած վճարներն ուղղվել են ռազմատեխնիկական նշանակության ապրանքների ձեռքբերման ծախսերի ֆինանսավորմանը: