Մայիսի 10-ին Թուրքիայում շարունակվող İDEF-2017 ռազմարդյունաբերական ցուցահանդեսի շրջանակներում Թուրքիայի և Մեծ Բրիտանիայի կառավարությունների ներկայացուցիչները, թուրքական TAI և բրիտանական BAE Systems ընկերությունները համաձայնեցրել են թուրքական կործանիչի նախագծման շուրջ համագործակցության համաձայնագրի պայմանները:
Այս մասին մայիսի 11-ին հայտնում է Թուրքիայի պաշտպանական արդյունաբերության գլխավոր վարչության (ՊԱԳՎ) կայքը (1, 2) :
TF-X kapsamında anlaşma mektubu anısına TUSAŞ ve BAE Systems bir araya gelmiştir.#IDEF2017 pic.twitter.com/ilAShpsAZB
— SSM (@SavunmaSanayii) May 10, 2017
Թուրքիայի ՊԱԳՎ-ն բրիտանական ընկերությանը որոշել էր դիմել 2015 թ., այն բանից հետո, երբ դադարեցվել էր կործանիչի նախագծման շուրջ շվեդական Saab ընկերության հետ համագործակցությունը: Արդեն 2016 թ. օգոստոսին կողմերը հստակեցրել էին TF-X (Turkish Fighter X) կործանիչների նախագծման աշխատանքերի հիմնական կետերը:
2017 թ. հունվարին Թուրքիան և Մեծ Բրիտանիան իրականացրել էին վերջնական համաձայնագրի ստորագրման նախապատրաստական փուլի պարտադիր կատարման ենթակա փուլերից մեկը ևս: Այն ժամանակ հստակեցվել էին համաձայնագրի հիմնական կետրեը: Այդ թվում հաստատվել էր, որ վերջնական համաձայնագրով բրիտանական ընկերությանը պետք է հատկացվի 100 միլիոն բրիտանական ֆունտստերլինգ (շուրջ 129 միլիոն ԱՄՆ դոլար) (1, 2):
Մայիսի 10-ին համաձայնագրի շուրջ նամակներ են փոխանակել Թուրքիայի և Մեծ Բրիտանիայի կառավարության ներկայացուցիչները: Այնուհետև կողմերը նախաստորագրել են կործանիչների արտադրության շուրջ համագործակցության համաձայնագիրը:
Նշվում է, որ կողմերը «կարճ ժամանակում» կստորագրեն նաև համագործակցոթւյան համաձայնագիրը: Այս փուլին պետք է հաջոդի արդեն բուն համաձայնագրի հաստատման և ուժի մեջ մտնելու գործընթացը, որից հետո միայն կողմերը կաորղ են սկսել համագործակցությունը: Սակայն այս քայլերի իրականացման ժամկետները առայժմ հայտնի չեն:
Թուրքիայի տեղական կործանիչի եռաչափ պատկերը
Բացի այս, մայսի 9-ին բրիտանական նույն ընկերությունը թուրքական Kale ընկերության հետ համաձայնեցրել էին TF-X կործանիչի շարժիչի համատեղ արտադրության մասին պայմանագրի հիմնական կետերը և ուղղությունները: Ըստ ձեռքբերված համաձայնության՝ կործանիչների շարժիչի արտադրության համար Թուրքիայի տարածքում պետք է հիմնվի ձեռնարկություն, որի 51 տոկոսը պատկանելու է թուրքական, իսկ 49 տոկոսը՝ բրիտանական ընկերությանը:
Ավելացնենք, որ Թուրքիան նախատեսում է կործանիչի առաջին թռիչքն իրականացնել 2023 թ. և շահագործման հանձնել 2030 թվականից: Բացի այդ, 2013 թ. թուրքակնա կողմի տրամադրած տվյալների համաձայն՝ կործանիչի ստեղծման համար նախատեսվում էր ծախսել 33 մլրդ ԱՄՆ դոլար: Սակայն նախատեսված ծախսերը հետագայում՝ կապված նաև նշված փոփոխությունների հետ, կարող էին փոփոխված լինել:
Թուրքիայի տեղական կործանիչի եռաչափ պատկերը